در دین زرتشتی همه انسان ها بسته به درجه پارسایی، به یک نسبت می توانند، سپندینه ( پاک وسازنده ) باشند و کسی را بر کسی دیگر برتری نبوده و  نیست. ازسویی دیگر هر بهدین «خویشکاری» دارد که درطی زندگی به گسترش راستی ها و استقرار  نیکی ها در جهان کوشش نماید و « سپنته من وار » راستی جویان را پشتیبان و با نیک اندیشان جهان همازور باشد. بر پایه این دو اصل دین، بین ما زرتشتیان رسم نبوده و نیست که سال را با نام کسی آغاز کنیم، یا روزی که برای بزرگداشت پدر یا مادر یا هر مناسبت سپندینه دیگری نام گذاری می شود، به مناسبت زایش یا درگذشت بزرگی انتخاب نماییم. بلکه همواره نام ایزدی (ستودنی) یکی از روزهای ماه، برای نامگذاری ایام به یاد ماندنی برگزیده می شده است. زرتشتیان زمان را یک پارچه نمی بینند و جدا جدا یا گاه به گاه (فرصت) می دانند

 

از این دیدگاه «گاه شمار زرتشتیان» به «گاه» اهمیت بسیار می دهند و از این رو سرودهای سپندینه اوستا با «سرایش» همراه است. نوازنده موسیقی نیز هر «گاه» را فرصتی می داند که «نتی» را بنوازد یا با « سکوت به جا و به اندازه » بر زیبایی و شکوه و تاثیر سرود و نغمه بیافزاید. این گاه شمار به مردم می آموزد که در زندگی از هر «گاه» بهره برده، موسیقی زندگی خود را به زیباترین شکل و با با شکوه ترین آوا، به بار نشانند. گاه شمار زرتشتیان دارای ۱۲  ماه سی روزه و یک گاه ۵  روزه است که هر روز آن به نامی ستودنی ( ایزدی ) اختصاص یافته، و هر روز به پنج گاه کاملا طبیعی بخش شده و زرتشتیان با نام و یاد خدا و سرودن سرودهای سپندینه اوستا، تلاش روزانه خود را آغاز می کنند و در تمام شبانه روز کوشش دارند که با مفهوم های ایزدی آن روز همگام و با مفهوم های ضد آن روز که «دیوی » خوانده می شود، به مبارزه پردازند: روز اردیبهشت با راستی هم ساز و با دیو دروغ نبرد کنند. روز وهومن، نیک منشی پیشه کرده و با دیو بدمنشی می ستیزند و همین گونه الی آخر. براین پایه، گاه شمار زرتشتیان علاوه بر اینکه همانند دیگر تقویم های جهان، روز شمار است. روش انسانی زیستن و به تعالی رسیدن را نیز یاد آور می شود و درنتیجه یک تقویم فرهنگی انسان ساز است که چنانچه به مفاد آن عمل شود، راستی و نیکی به بار می نشاند

 


  از آنجا که نام ماه های این گاه شمار فرهنگی، از بین نام های سپندینه روزها انتخاب شده است. هر روز ماه که با نام ماه برابر شود، زرتشتیان به مناسبتی ستودنی تر، جشن می گیرند. تقریبا هر دو ماه یکبار به مدت پنج روز مراسم «گاهانبار خوانی» را به انجام می رسانند و در شش چهره در سال به دیگران بسته به توان مادی و مینوی خویش، «بار» می دهند

 

روز نخست تیرگان به یاد جان باختگان جنگ با تورانیان، و  اورمزد و اسفندماه به یاد جان باختگان حمله تازیان، «پرسه همگانی» برگزار می کنند

روز اورمزد و فروردین ماه را آغاز سال ملی و جشن زایش اشوزرتشت را نوروز بزرگ، ویژه زرتشتیان می شناسند

 

سیزده بدر، روز تیرایزد و فرودین، روز گرامی داشت طبیعت، به دشت و صحرا می زنند

 

 روز نوزدهم فروردین (فرودگ) را روز هماروانان و فروهران و بیاد روان و فروهر جوانمردان و پارسایان جان باختگان تاریخ پر افتخار ایران، به آرامگاه می روند

 

جشن اردیبهشت گان، روز بزرگداشت اشویی (راستی و پاکی و عشق اهورایی) است که آتش مقدس نماد آنست، در این روز موبد و دهموبد به جمع کردن ۱۶ آتش صنوف گوناگون در شهر می پرداختند و بهدینان به آتشکده ها رفته و «اشویی» را گرامی می دارند

 

 روز سروش ایزد از ماه اردیبهشت روز حمایت از پرندگان است

 

جشن خوردادگان روز گرامی داشت دانش و خرد

 

 جشن تیرگان روز مراسم زیبای آبریزان و بزرگداشت عظمت فرهنگ آرش کمانگیر است، بهدینان نخی هفت رنگ به دست می بندند که در روز باد ایزد ازدست باز کرده و به باد می سپارند

 

جشن امردادگان، روز گل و گیاه است

 

جشن شهریورگان، روز شهریاری بر خویش و تسلط برنفس «روز  پدر» بهدینان  است

 

جشن مهرگان روز «عشق » است، عشقی که با مهر راستین همراه بوده و باپیمان هم پیمان است

 

جشن آبانگان روز گرامی داشت آب

 

جشن آذرگان روز گرامی داشت آتش مادی است

 

جشن دیگان در ماه دی چهار روز است: 

شب یلدا شب جشن دی به آدر است. 

دی به دین روز بزرگداشت دین یا وجدان است که بزرگترین نعمتی است که خداوند به بشر بخشیده و ماموریت پیامبران بیدار کردن این بخش از قابلیت کم نظیر بشر بوده است.  

دی به مهر روز گرامی داشت مهر  و فروتنی است. 

دی به آذر روز درک و گرامی داشت آتش های مینوی است

 

روز بهمن از ماه بهمن و جشن بهمنگان نزد ایرانیان روز حمایت از حیوانات نامگذاری شده که مورد پذیرش انجمن موبدان نیز می باشد

 

روز مهر از ماه بهمن، جشن سده، روزگرامی داشت کشف آتش که یکی از مهمترین و بزرگترین و کارسازترین کشفیات بشر است، می باشد

 

جشن اسپندگان، روز گرامی داشت مقام مادر و بزرگداشت زن است

 

روز رام ایزد و اسفندماه روز درختکاری است

 

پنج روز آخر سال یا گاه گاتابیو، روز هایی برای رسیدگی اندیشمندانه به کارهای انجام گرفته در سالی که گذشت و درس گرفتن از  برای سال آینده و شرکت در گاهانبار همس پس میدیوم گاه و خانه تکانی راستین درون و برون است

 

از  موبد دكتر اردشير خورشيديان