مراسم عذاداری ماه محرم در لاهیجان
با توجه به اینکه این مراسم در گوشهای از ایران (شهرستان لاهیجان) برگزار می شود و چون در نقاط دیگر تقریبا ناشناخته است اطلاع از آن خالی از لطف نیست. در لاهیجان از اول ماه محرم بطور مداوم تا هفتم امام که حدودا شانزده شب است مراسم عزاداری دایر است. موضوع جالب اینست که مراسم در هرمحلهای که جداگانه برگزار می شود عموما شب هنگام است یعنی از ساعت ۹ یا ۱۰ شب هئیت عزاداری محله حرکت می کند و در مسیر خود که بشکل دایره وار در اطراف شهر است به محلات دیگر می رود. هر محلهای بنا به وسعت و نام خود سعی می کند امکانات بیشتری بکار گیرد تا بیشتر بچشم آید. این رقابت و چشم هم چشمی صدها سال است که باعث حرف وحدیثهای زیادی در سطح شهر شده است. هر محله دو یا سه دسته زنجیر زن با علم وکتل و سینه زن به حرکت در می آید. و این مراسم تا نزدیکیهای صبح ادامه دارد. این یک نمای کلی از عزاداری در شهر لاهیجان بود.
اما یک رسم دیگری در این شهر رایج است که بیشتر توضیح بالا بخاطر گزارشی از این مراسم بود. در شب تاسوعا به محض تاریک شدن هوا مردم شهر چه آن هایی که نذری دارند و چه آن هایی که به تماشا از خانه خارج می شوند و تا شروع حرکت هئیت عزاداری در کوچههای تنگ و باریک بافت قدیمی شهر برای ادای نذر خود بعضیها هم با پای برهنه در رفت و آمدند. داستان از این قرار است هر نذر کنندهای از روز پیش تعداد چهل عدد خرما و چهل عدد شمع مخصوص اینکار ( شمع رشته ای) را تهیه می کند و در سطح شهر براه می افتد و هر جایی که که آتشی افروخته شده است یک شمع بداخل اتش افکنده و یک عدد خرمای خود را در ظرف صاحبخانه گذاشته و در عوض مقدار کمی برنج را که صاحبخانه در کنار مجمر اتش گذاشته بر می دارد و در خوراکی هایی که می پزد این برنج را بکار می گیرد چون معتقد است این برنج که حاصل یک شب پیاده رفتن به چهل منبر و عزاداری مربوط به انست شفابخش بوده و نذر او را برآورده می کند. از ساعت اولیه غروب تا پایان این مراسم بیشتر فضای شهر در کوچهها را دود حاصل از سوختن شمع فرا گرفته است.
==============
یک رسم دیگر هم مربوط به همین موضوع مرتبط است که نام آن در زبان محلی (هفت کله که) است. کله بدون تشدید (ل) یعنی اجاق. (که) هم به معنی کوچک است. پس می شود اجاق کوچک. حال چرا هفت کله که. از قدیم شهر لاهیجان به هفت محله قدیمی تقسیم می شد . و آن هایی که نذری داشتند (نذر هفت کله که) همین شمع و خرما را به تعداد هفت عدد تهیه می کردند و آنها را در آتشی که در جلوی مقبره امام زادهای که در هر محله هست می انداختند.
===============
فلسفه این کار است. گفته اند که چون اهل حرم امام حسین را به اسارت بردند و آنها را به سوی شام حرکت دادند از کربلا تا شام چهل آبادی یا چهل منزل را طی کردند و این چهل منبر در واقع نمادی از آن آبادیها و منزلگاهها است. زمان و تاری پیدایش این رسم مشخص نیست و بیمناسبت نیست که این رسم را نیز مانند مراسم دیگر به دوره صفویه مرتبط بدانیم.