جشن آذرگان

 

"آذر" روز، روز نهم از ماه آذر گاهشمار زرتشتی

 

برابر با روز  ۳  آذر ماه خورشیدی

 

در گاهشمار زرتشتی روز نهم هر ماه «آذر» یا «اَتر» نام دارد؛ آذر ایزد ویژه ­ی همه ­ی آتش ­هاست و از احترام ویژه ­ای نسبت به سایر آخشیج ­ها (عناصر) برخوردار می­ باشد و «جشن آذرگان» جشنی دیگر از جشن ­های آتش است در گرامیداشت این آخشیج و ایزد منسوب به آن.

 

ابوريحان بیرونی در صفحه ۲۵۶ ترجمه­ی آثارالباقيه درباره­ی این جشن می­ آورد :

ا« ... روز نهم آذر عيدی است که به مناسبت توافق دو نام آذرجشن می­ گويند و در اين روز به افروختن آتش نيازمند می ­باشند و اين روز جشن آتش است و بنام فرشته ­ای که به همه ­ی آتش ­ها موکل است ناميده شده، زرتشت امر کرده (!) در اين روز آتشکده ­ها را زيارت کنند و در کارهای جهان مشورت نمايند ... »

 

در «فرهنگ جهانگیری»، «برهان قاطع»، «مروج الذهب مسعودی» و «المدخل فی صناعة احکام النجوم» از کیا کوشیار ابن لبان با شهری جیلی، این جشن را «آذرخش» نوشته­ اند. در جشن­ های آتش مردم روی بام­ خانه ­ها آتش افروخته و آن روز را با شادی و شادمانی و پایکوبی و نیایش و فرآوری خوراک ­های ویژه و «آفرینگان خوانی» جشن می­ گیرند. نزد ایرانیان، جشن آذرگان از اهمیت ویژه ­ای برخوردار بوده و همچون نوروز و مهرگان بر آن ارج می­ نهاده ­اند.

 

در این روز آتشکده ­ها را آراسته و آذین بندی می ­کردند و در آن جایگاه مقدس مراسم ویژه ­ای برای جشن برگزار می ­کردند. نظافت و پاکیزگی، از جمله ستردن موی و چیدن ناخن در این روز نیک بود و معتقد بودند در این روز مشاوره و رایزنی درباره­ ی امور و دشواری ­ها به نتیجه ­ی مطلوب می ­انجامد. آتش به طور عموم از روزگاران بسیار کهن تا به امروز مورد توجه همه­ ی اقوام روی زمین بوده و هر قوم و طایفه ­ای به شکلی آن را ستوده­ اند.

 

دانشمند آلمانی «شفتلویتز» در کتاب خود «آیین قدیم ایران و یهودیت» نوشتار بسیار مفیدی در این­باره دارد و نشان می­ دهد که چگونه همه­ ی ملل جهان از هر نژاد آتش را می­ ستایند و از متمدن­ ترین کشورها در اروپا تا وحشی ­ترین قبایل آفریقایی در ستودن این عنصر درخشان با یکدیگر شریک هستند.

 

در نزد هندوان، «آگنی» اسم آتش و نام پروردگار آن است و در «ریگ ودا»ی هندوان و اوستای ایرانیان اسم پیشوای دینی هر دو دسته از آریایی ­ها، «اَتره­ون» می­باشد که به مانک آذربان و آن کسی که از برای پاسبانی آتش گماشته می­ شود است.

 

همچنان در «وستالیس» در رم قدیم دختری پاکدامن و دانا از خاندانی شریف به نگهبانی و زنده نگه داشتن آتش مقدس در معبد «وستا» موظف بوده است و در مدت خدمتش که ۳۰ سال بوده، می ­بایست با کمال پاکی و پرهیزگاری و تقدس به سر برد و نگذارد آتش مقدسی که پشتیبان دولت رم تصور می ­شد خاموش گردد.

 

جشن آذرگان بر همه ایرانیان و همه بهدینان شاد و فرخنده باد

 

نوشته از س - ا