تاریخ و سنگ بنای آدریان(آتشکده) تهران
به آن اندیشه افتادم که برای جماعت عبادتگاهی لازم است، زیرا در تهران برای جماعت تا آن تاریخ معبدی نبود. لذا چون در این موقع مرحوم بهرامجی بیکاجی(از پارسیان هند) یکی از پارسیان جوانمرد که کارش سیاحت بود به تهران آمده بود مطلب را با او در میان نهادم. مشارالیه وعده مساعدت داد، شرحی نوشته و به او دادم و به بمبیی رفت و اقدام کرد. خوشبختانه عده ای از پارسیان مبلغی برای بنیاد آدریان سرخط رفته بودند چه برای ساختمان و چه برای اندوخته نگهداری که متدرجا برسانند
ساخت آدریان بر روی زمین های انجمن(انجمن زرتشتیان تهران) شروع و سنگ بنای آدریان به دست آقای رضا قلی خان هدایت(نَیرالملک) وزیر معارف وقت، گذارده شد. کار ساختمانِ آدریان به دشواری دچار شد. اشکال ساختمان آدریان این است که بعضی از اشخاص مغرض در جراید بمبیی بر ضد زرتشتیان تهران مقالاتی نوشتند که اینها اغلب بی دین و فلان اند و آدریان لازم ندارند و از سوی انجمن زرتشتیان تهران جواب های دندان شکن داده شد. معهذا برخی از صاحبانِ خَیِر که جنبه ی کهنه پرستی و تعصبات داشتند، جلوی اعانه ی خود را گرفته دیگر پول نرسید و عمارت بی سقف نا تمام ماند. چون کار بدین منوال پیش آمد، از زرتشتیان ایران استعانت شد و زرتشتیان هر جا، از تهران، یزد، کرمان، شیراز و کاشان به قدر خود کمک کردند و به خیر و خوبی ساختمان آدریان به پایان رسید و رسما در تاریخ 1296 خورشیدی گشایش یافت.
اینجا نباید فراموش کنم همین که از میرزا مهربان مهر خواهش کردم پذیرفت و برای جمع آوری اعانه به جنوب ایران شتافت و برخورداری حاصل نمود. از سوی دیگر چون در آن اوان به فاصله ی چند ماه سرور خانم، عیال مرحوم میرزا جمشید مهربان کرمانی، رستم برادرش و یک دختر کوچک از میرزا جمشید به جهان باقی شتافتند، به میرزا جمشید تکلیف کردم آثار خیر باقی بگذارد. آن روانشاد پذیرفت و به اختیار من گذاشت و در طرف مشرق و مغرب حیات آدریان، اتاق هایی برای پذیرایی و امور خیریه از پول آن شادروان ساخته شد.
در دفتر وقایع انجمن زرتشتیان، درباره ی نهادن سنگ بنای آدریان که همزمان با نهان سنگ بنای دبستان ایرج بوده چنین آمده است: «بنا به دعوتی که از طرف ریاست انجمن، آقای آقا میرزا کیخسرو شده بود, جمعی کثیر از آقایان و خوانین زرتشتیان و میستر اردشیر جی، بهرامجی و میستر شاهپورجی با آقای رضا قلیخان معاون وزارت معارف، آقای مجدالسلطنه نماینده ی وزارت امور خارجه، آقای ذکاللملک، آقای حکیم الملک، آقای حاج سید نصرالله و جمعی دیگر از آقایان معارف پرور در محوطه ی اراضی قلمستان مختص انجمن بناگذاری آدریان که از وجهه عمومی زرتشتیان بمبیی ساخته می شود، دعوت نموده و سه ساعت و نیم پیش از غروب نخست سه نفر پسر و سه نفر دختر به شگون این بناهای خیر در همان نقطه سدره پوشانی شدند و بعد از دو ساعت پیش از غروب، مجلس سنگ بناگذاری منعقد گردید.
نخست رییس انجمن خطابه در بنا گذاری خواند و به هییت اجتماعیه حرکت کرده و در جایی که می باست سنگ بنای بنا گذارده شود گرد آمده، نخست سنگ بنای آدریان به دست آقای مجدالسلطنه نماینده ی وزارت امور خارجه و بعد سنگ بنای مدرسه دخترانه در محل بناگذارده و عکس برداشته و به مبارکی غروب جلسه ختم شد.
این نوشتار به اختصار نوشته شده است: سنگ بنای آدریان (= آتشکده) تهران در «روز اشتاد ایزد و امرداد ماه سال 1293 خورشیدی» گذارده شد و با کمک مالی پارسیان هند و زرتشتیان تهران، در جشن آذرگان سال 1296 خورشیدی برابر با خورداد ماه 1286 باستانی پایان یافت.
ارباب کیخسرو شاهرخ در یاداشت های خود نوشته است
+ نوشته شده در سه شنبه ۲۲ دی ۱۳۸۸ ساعت ۹:۷ ق.ظ توسط
|