جشن ها، آیین ها و گاهشمارهای باستانی

^{کارکرد اصلی بادگیرها، هدایت هوای بیرون به داخل ساختمان، خنک کردن نسبی و برقراری جریان طبیعی هوا در محل کار و سکونت مردم در شهرها و نقاط مختلف بوده است. خواستگاه بادگیرها با توجه به منابع تاریخی، سروده های شاعران و سفرنامه های کشور ایران به ویژه در شهرهای مرکزی، جنوبی و حاشیه کویر بوده و از بادگیرها در شکل و اندازه های مختلف در ایران و مناطقی از خاورمیانه با آب و هوای گرم و خشک و گرم و مرطوب، به منظور جابجایی و خنک کردن هوای شساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرد.}

^{فناوری و دانش سنتی ساخت و عملکرد بادگیرها نشانی از خلاقیت ایرانیان و حضور معماران یزدی در هفتمین نشست سراسری شورای سیاست گذاری ثبت آثار معنوی در شاهرود از سوی انجمن دوستداران میراث "خشت خام" در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.}

^{به گزارش ایران بزرگ، در هفتمین نشست سراسری شورای سیاست گذاری ثبت آثار معنوی که  از دوم تا چهارم بهمن ماه سال جاری در شاهرود برگزار شد، استان یزد علاوه بر ثبت چندین صنایع دستی و آیین های مذهبی، از سوی یکی از سازمان های مردم نهاد موفق به ثبت "فناوری بادگیرها در ایران" گردید.}

^{در این همایش، آتوسا مومنی، مدیر کل ثبت آثار کشور، سازمان مردم نهاد "خشت خام" را اینگونه معرفی کرد: این انجمن در حوزه میراث فرهنگی فعالیت می کند و برخاسته از استان یزد است. همکاری بسیار صمیمانه ای بین انجمن و اداره کل میراث فرهنگی این استان برقرار است و هر دو با هم، هم افزایی دارند. از دو سال گذشته، علیرضا صادقی، دبیر کمیته علمی و پژوهشی "خشت خام" تلاش کرد برای جمع آوری اطلاعات جامع در خصوص "فناوری بادگیر" که در نتیجه منجر به تهیه پرونده ثبتی "فناوری بادگیر در ایران" شد.}

 ^{وی با اشاره به اینکه اصالت و هویت ایرانی بادگیر بیشتر در استان یزد نمایان گشته، گفت: اگرچه این پرونده در استان یزد توسط این انجمن تهیه شده اما در سطح ملی بررسی گردیده است.}

^{مومنی با تأکید بر جامع و کامل بودن این پرونده گفت: امیدوارم "خشت خام" الگویی برای دیگر استان ها باشد و چنین روابطی میان اداره کل میراث فرهنگی سایر استان ها با انجمن های آنها ایجاد شود تا فرصتی باشد که سازمان های میراث فرهنگی از این گونه سازمان های مردم نهاد برای حفظ و سیانت از آثار کشور بهره مند گردند.}

^{سامان کارگر، معاون میراث فرهنگی استان یزد نیز با اشاره به گستره کیفی و کمی بادگیر در استان یزد گفت: بادگیر به عنوان یک عنصر ساختمانی، از نظر تنوع و تعدد در یزد پر شمارتر است اما در استان های دیگر چون اصفهان، کرمان، سیستان، سمنان و حاشیه خلیج فارس، در هر دو  سو، هم ایران و هم کشورهایی که پیشتر جزئی از خاک ایران بوده اند، نیز دیده می شود به همین خاطر پرونده ارائه شده توسط انجمن "خشت خام" نه تنها فراتر از استان یزد بلکه در سطح فراملی تدوین شده است.}

^{وی ادامه داد: بادگیر از جنبه های مختلفی قابل بررسی است که یکی از آن جنبه ها کالبد آن می باشد و وجه دیگر دانشی است که برای ساخت آن به کار گرفته می شود. باد گیر در یزد و فلات ایران از گذشته بسیار مهم و کاربردی بوده است.}

^{همچنین کارگر درباره تعامل بین "خشت خام" و سازمان میراث فرهنگی استان یزد گفت: این انجمن از دو سال گذشته به طور تخصصی به دنبال تکمیل پرونده ای برای ثبت فناوری بادگیر بوده و سازمان میراث فرهنگی نیز در خصوص حساسیت های شورای سیاست گذاری ثبت آثار ملی با "خشت خام" رایزنی کرده است تا این پرونده امروز برای ثبت ملی و در آینده برای ثبت جهانی آماده گردد.}

^{وی درباره نقطه قوت این پرونده گفت: "خشت خام" به طور متمرکز بر روی این پرونده کار کرده است و از کارشناسانی برای تهیه این پرونده بهره گرفته که سالیان دراز بر روی "بادگیر" پژوهش انجام داده اند، همچون مهندس علیرضا دهقانی که یکی از نویسندگان کتاب "بادگیر" می باشد.}

^{همچنین بابایی، کارشناس ثبت آثار استان یزد با تقدیر و تشکر از "خشت خام" گفت: این انجمن عنوانی را برای ثبت برگزید که در معرض سرقت قرار دارد و امکان دارد کشورهای دیگر مدعی این فناوری برای ثبت جهانی شوند. گام نخست برای نجات این فناوری ثبت ملی است تا بتوان آن را برای ثبت جهانی ارائه داد و "خشت خام" به طور تخصصی در ایران و حوزه ایران فرهنگی بر روی این فناوری تحقیق و پژوهش انجام داد و پرونده ای کامل و جامع تهیه نمود.}

^{علیرضا صادقی، یکی از هموندان انجمن "خشت خام" هنگام ارائه پرونده "فناوری بادگیر در ایران" بیان کرد: این پرونده به طور تخصصی به بررسی دانش سنتی، شیوه ساخت و نحوه عملکرد این پدیده در معماری سراسر کشور پرداخته است.}

^{وی با شاره به بومی بودن این دانش، بیان کرد: فناوری بادگیر، دانش منحصر بفرد مردم ایران زمین بوده و خواستگاه و مرکزیت آن کویر مرکزی این مرز و بوم است. این دانش سنتی با مصالح بومی همچون خشت، چوب و کاهگل نیز ساخته می شود و در طول تاریخ ماندگار شده است.}

^{وی ادامه داد: تاریخچه بادگیر را در متون ادبی و تاریخی می توان یافت و با استناد به آنها می توان از فرهنگ، اندیشه و دانشی که کشورهای تازه تأسیس می خواهند با خود به تاراج ببرند، دفاع نمود.}

^{علیرضا دهقانی، مدرس دانشگاه و دبیر کمیته علمی پرونده ثبت فناوری بادگیرها گفت: با توجه به اسناد و مدارک مستند موجود و همچنین آشنایی ایرانیان به نحوه تولید باد، انرژی باد و کاربردهای مختلف آن، به طور قطع می‌توان گفت که مبدع بادگیرها ایرانیان هستند و خاستگاه اولیه این سازه‌ها شهرهای حاشیه کویر مرکزی ایران مانند میبد، مهریز، یزد، اردکان، نایین یا کاشان می‌باشند. نکته قابل ذکر آن که از دوره صفویه تعداد بادگیرها و فرهنگ عمومی ساخت آنها در ایران گسترش دو چندانی می‌یابد.}

^{همچنین وی به ارزش‌های شاخص بادگیرها اشاره کرد و گفت: فناوری سیستم‌های تهویه مطبوع انفعالی یا خودبه‌خودی به نحوی هستند که نیاز به مصرف انرژی الکتریکی ندارند. سازه ساخته شده نیاز به تعمیر و نگهداری سالانه مانند سیستم‌های تهویه مطبوع تبخیری امروزی نداشته است.  بادگیرها محیط زیست و هوا را آلوده نمی‌کنند و نماد زیبایی و جلوه بخشیدن به خانه‌ها و شهرها می‌باشند. همچنین فناوری ساخت آن ها برگرفته از دانش بومی منطقه می‌باشند.}

^{محمدحسن محبعلی، کارشناس عالی مرمت آثار و بناهای تاریخی نیز از تهیه کنندگان این پرونده قدردانی کرد و گفت: اگر برای هر یک از عناصر معماری چنین پرونده ای تهیه شود به زودی به نتیجه ای که به دنبالش هستیم، خواهیم رسید و می توانیم بر معماری روزمان تأثیرگذار باشیم.}