دینْکرد یا دینکرت یا دانشنامهٔ مَزْدَیَسْنی
دینْکرد یا دینکرت کتاب سترگی است به زبان پارسی میانه (پهلوی)، که آن را بهدرستی "دانشنامهٔ مَزْدَیَسْنی" و یا "درسنامهٔ دین مزدایی (زرتشتی)" خواندهاند. واژهٔ "دینْکرد" (dēnkart در پارسی میانه) را میتوان به "کردهها (کارها)ی دینی" و نیز "نوشتهٔ دینی" برگردانید.
این گردآوردهٔ بزرگ خود دارای ۹ نسک است، که از آن میان نسکهای نخست و دوم و نیز پارهای از نسک سوم آن به دستان ما نرسیده است.
این گردآوردهٔ بزرگ خود دارای ۹ نسک است، که از آن میان نسکهای نخست و دوم و نیز پارهای از نسک سوم آن به دستان ما نرسیده است.
دینْکرد فراهم آمده از نوشتههایی است که زمان نگارش و نیز نویسندگان آن ها سراسر شناخته نیستند، و نسکی که در دستان ماست بر پایهٔ این نوشتهها در سدههای نهم و دهم پس از میلاد به دست دو تن از فرهیختگان تاریخ فرهنگ ایرانزمین، به نام های آذرفَرْنْبَغ ِ فرخزادان و آذربادِ امیدان گردآوری و سامانبندی (تنظیم) شده است.
آذرفَرْنْبَغ ِ فرخزادان همان فرزانهای است که در دربار مأمون، خلیفهٔ عباسی، با زرتشتی به اسلام گرویدهای به گفتگو پرداخت و از این گفتگو پیروز بیرون آمد. (گزارش این گفتگو در ماتیکان سالهی) گجستگ ابالیش آمده است.
در این دانشنامه- که بهرام فرهوشی آن را "یک دانشنامه علوم دینی و عقلی"، و فریدون فضیلت آن را "گرانْسنگترین بُنْنوشتِ پهلوی از دانایان پیشین" میخواند - در زمینههای زیر سخن به میان آمده است: الهیات، فلسفه، اسطورهشناسی، کلام، عرفان، اخلاق، آداب دینی، زندگانی زرتشت، پیدایش جهان، سزاشناسی (حقوق)، سیاست، شهرداری و کشورداری، منطق، ریاضیات، هندسه، فیزیک، اخترشناسی، پزشکی، و دانشها و شاخههای دیگر.
+ نوشته شده در دوشنبه ۱۴ تیر ۱۳۸۹ ساعت ۸:۱۱ ق.ظ توسط
|