جشن ها، آیین ها و گاهشمارهای باستانی

می توان اینطور گفت که دوره هوشنگ دوره ی کشف آتش توسط ایرانیان و استفاده از آن است که به صورت اسطوره در آمده است. 

پس از وی" جمشید " به جنگ اهریمن می رود و او را شکست می دهد. او نیز مانند بسیاری از پهلوانان و ایزدان از " ایزدبانو آناهیتا " طلب کمک و یاری می کند، در آبان یشت اوستا متن این نذر و نیایش به شرح زیر است:
" ای اَرِدویسوَر اَناهیتا ! ای نیک ! ای تواناترین ! مرا این کامیابی ارزانی دار که من بزرگ‌ترین شهریار همه¬ی کشورها شوم؛ که بر همه¬ی دیوان و مردمان [ دُروَند ] و جادوان و پریان و «کَوی»ها و «کَرَپ»های ستمکار چیرگی یابم؛ که من دیوان را از دارایی و سود - هر دو - و از فراوانی و رمه - هر دو - و از خشنودی و سرافرازی - هر دو - بی بهره کنم - اَرِدویسوَر اَناهیتا - که همیشه خواستار زَور نیاز کننده و به آیین پیشکش آورنده را کامروا کند - او را کامیابی بخشید."

بنا بر گزارش اوستا، جمشید پادشاهی بود که آریاییان را پس از یخبندانی بزرگ از سرزمین‌های سرد به بیرود، به سوی ایرانویج (مرکز نژاد و تخمهٔ آریا) رهنمون شد.
دوره جمشید باشکوه ترین دوره آریاییان است. او صنعتگری، ساختمان سازی،‌ کشتی سازی و دریانوردی، بوجود آوردن عطر از گل های خشبو و بسیاری از کارهای دیگر را به مردم می آموزد. 
جمشید جشنی بزرگ با حضور تمامی انسان ها، حیوانات، دیو و جن و .... در اولین روز از فروردین ماه برگزار کرده و این جشن را که با تاجگذاری وی نیز همراه بوده جشن نوروز می خواند که این یادگار تا به امروز باقیست. 
در نهایت جمشید به سبب غرور خود بدست "‌ضحاک" شکست خورده و با اره از وسط به دو نیم می شود. 
" فریدون " از خاندان پیشدادیان پس از هزار سال بر ضحاک شوریده و او را شکست داده و در البرز کوه به بند می کشد. او نیز برای پیروزی بر ضحاک به درگاه ایزدبانو آناهیتا نیایش می کند. از ازدواج فریدون با "شهر نواز و ارنواز" سه پسر با نام های ایرج، سلم و تور بوجود می آید. 
فریدون پادشاهی جهان را بین این سه تقسیم می کند. سرزمین غرب را به تور، شرق را به سلم و سرزمین ایران را به ایرج می دهد. ایرج به سبب حسد برادران بعد ها کشته شده و فرزندش منوچهر انتقام پدر را می گیرد. 

در زمان منوچهر است که بر اثر پیمان صلح بین ایران و توران آرش کمانگیر جان در تیر مینهد.

پس از منوچهر به ترتیب نوذر، زو، گرشاسب به سلطنت می رسند و پس از آن ها سلسله ی کیانیان روی کار می آیند.