آتشکده آذرگشسب در تخت سلیمان آذربایجان در نزدیکی تکاب قرار دارد این آتشکده متعلق به طبقه پادشاهان بوده است.

پادشاهان ساسانی برای تاجگذاری تا آتشکده آذرگشسب پیاده طی طریق می کردند

آتشکده آذرگشسب در جوار دریاچه زیبا و تاریخی تخت سلیمان بنا شده است. سطح آب این دریاچه در تمام فصول سال یکسان می باشد.


یكی از مشهورترین و بزرگ ترین آتشكده های فلات ایران كه در آذربایجان غربی در ۴۹ كیلومتری شمال شرق شهر تكاب كنونی قرار دارد امروزه به آن تخت سليمان می گویند. در دوره شاهنشاهی اشكانیان مهم ترین پادشاه آذربایجان آریوبرزن و پسرش ارت وزد بوده است. بیشتر پادشاهان ایران پس از نشستن بر اریكه شاهنشاهی به نیایشگاه آذرگسشب آذربایجان می رفتند و به درگاه خداوند نیایش و سپاس و درود می فرستاده اند و سپس هدایایی تقدیم می كردند.

آتشكده شیر نیز همان آذرگشسب است كه خرابه های آن نزدیك تخت سلیمان است. ساخت این بنا به بیش از ۳۰۰۰ سال باز می گردد و در كتاب هفتم دینكرد در بند ۳۹ سازنده آن را كیخسرو پسر سیاوش شناخته شده است كه فر ایزدی به او رسیده بود.
آذرگشسب در كنار دریاچه چیچست (یا چئی‌چسته به معنی سپیدی درخشاناست) قرار دارد و در گذشته كاخ های بسیار باشكوه و سترگ در اطراف آن بنا بوده است. این دریاچه به صورت خودجوش هر ثانیه ۴۴ لیتر آب از خود بیرون می دهد. آتشكده ساسانی وسیع ترین تاسیسات ساسانی است كه تاكنون شناسایی و از زیر خاك بیرون آورده شده است. یك آتشكده دارای تعداد زیادی اتاق است. در مركز بنای آتشكده معمولا یك اتاق مربع به شكل یك چهار طاقی با محراب آتش ساخته می شود. دومین اتاق مهم «یزشن گاه» است كه در آن آتش را وقتی برای نیایش در معرض دید نیست، شعله ور حفظ می كردند.
 
تخت سليمان محوطه اي باستاني است شامل چند كاخ ساساني و آتشكده آذرگشنسب. در نزديكي ‌آن دو مجموعه باستاني ديگر به نامهاي زندان سليمان و تخت بلقيس قرار دارد.در اطراف زندان سليمان آثاري از دوره مادها و سكاها بدست آمده و بر اساس اين كشفيات تاريخ منطقه را به هزار سال پيش از ميلاد نسبت مي دهند. برخي تاريخ نويسان اين مكان را محل تولد اشوزرتشت دانسته اند.
كاخ ساساني در زمين مرتفعي واقع است كه در پيرامون آن درياچه عميق بيضي شكلي قرار دارد. شمال درياچه آتشكده آذر گشنسب بر پا بوده و آتش آن تا قرن چهارم هجري روشن بوده است و از آن به عنوان يكي از سه آتشكده مهم ساساني ياد مي شود - آذر فرنبغ، آذر برزين، آذر گشنسب - اين محل در قرن هفتم هجري به صورت اقامتگاه تابستاني ايلخانان مغول در آمد. از اين آتشكده به نام آتشكده شيز نيز ياد شده است.


بهرام گور و خسرو پرويز پس از پيروزي بر دشمنان غنائم جنگي را به اين آتشكده هديه ميكردند.اين آتشكده آنقدر اهميت داشت كه شاهان ساساني پس از تاج گذاري براي زيارت،پياده از تيسفون به آنجا مي رفتند. رستم فرخزاد فرمانده لشگر ساساني، پس از آنكه فرو پاشي سلسله ساساني را حتمي دانست در نامه اي به يزگرد سوم از او خواست با تمامي ثروت خود به تخت سليمان رود.
مسعودي مي نويسد: و در آنجا تا كنون‌ آثاري شگفت از بنا و تصوير، با رنگ هاي جالب از صورت افلاك و نجوم و جهان از خشكي و دريا و آبادي و معدن و ويرانه و گياه و عجايب ديگر بجاست.

ابودلف در سال ۳۴۱ هجري از روشن بودن آتش آتشكده زرتشتيان در اين منطقه مي نويسد و در شگفت است كه اين آتش كه كانون آن از ۷۰۰ سال پيش فروزان است چرا خاكستر ندارد. او مي نويسد بر بالاي گنبد اين آتشكده هلالي از نقره نسب شده كه طلسم آن به شمار ميرود و قابل تخريب نيست. ياقوت حموي و قزويني نيز چنين عباراتي را نقل كرده اند. اشپيگل مي نويسد: پس از آنكه هراكليوس به معبد شيز رسيد تصويري از خسرو پرويز را ديد كه نمايشي بود از آسمان با خورشيد، ماه، ستارگان و ايزدان و به كمك دستگاه هاي مكانيكي آسمان ميتوانست بغرد و ببارد. قزويني مي گويد: آ تش ديگر آتشكده ها را از آتشكده شيز مي بردند.
همچنين بقاياي يك معبد آناهيتا نيز در خرابه هاي ساساني تخت سليمان ديده مي شود. البته شهرت مذهبي اين محل مربوط به آتشكده آن است.


در سه كيلومتري شمال غربي تخت سليمان،تپه اي قرار دارد كه در قله ‌آن حفره اي بزرگ به عمق حدود ۱۰۰ متر ديده مي شود و آن را زندان سليمان ناميده اند. در فاصله ۷.۵ كيلومتري شمال شرقي تخت سليمان كوهي به نام تخت بلقيس قرار دارد كه در آن آثار بنا هاي ساساني ديده مي شود.