آرتمیس نخستین بانوی ایرانی که نزدیک به ۲۴۸۰ سال پیش فرمان دریاسالاری خود را از سوی خشایار شا هخامنشی دریافت کرد.

آرتمیس نخستین بانویی که در تاریخ دریانوردی در جایگاه فرمانده دریایی _در سال ۴۸۴ پیش از میلاد با فرمان بسیچ دریایی برای شرکت در جنگ با یونانیان از که سوی خشایار شا هخامنشی ابراز گشته بود_جای گر فت. آرتمیس فرماندار سرزمین کاربه با پنج فروند کشتی جنگی که خود فرماندهی آنها را در دست داشت به نیروی دریایی ایران پیوست در این نبرد ایران توانست بر آتن چیره شود و آن را بخشی از گستره ی خویش کند. در این نبرد نیروی زمینی ایران ۸۰۰ هزار پیاده و ۸۰ هزار سواره تشکیل شده بود. نیروی دریایی ایران دارای ۱۲۰۰ کشتی جنگی و ۳۰۰ کشتی ترابری بود.


آرتمیس در سال ۴۸۰ پیش از میلاد در جنگ سالامین که میان نیروی دریایی ایران و یونان در گرفت باشنده (حاضر) بود و دلاوری‌های بسیاری از خود نشان داد. او همیشه مورد ستایش دوست و حتی دشمن بود. او در نبرد سالامین در دشوارترین زمان های جنگ با دلیری و بی باکی کم مانندی توانست بخشی ازنیروی دریایی ایران را از نابودی رهایی دهد به همین دلیل بود که او به افتخار دریافت فرمان دریا سالاری از سوی خشایار شا رسید. او به خشایار شاه پیشنهاد ازدواج داد که شهریار ایران زمین به شوندهایی (دلایلی) این پیوند را نپذیرفت.


در دهه چهل خورشیدی یک ناو شکن با نام آرتمیس پاسداری از شاخاب (خلیج) پارس را برعهده گرفت.


وی را از سویی یونانی می دانیم و از سویی خشن ترین دشمن یونانیان! و از سویی دلاور ترین فرمانده ایرانی که همراه با اینکه یونانیان را شکست گرانی داد، نیروی دریایی فنیقیه را که از نبرد فرار میکردند و در خطوط دفاعی ایران شکافی درون کرده بودند را دنبال نمود و همراه با زیر آب نمودن ناوگان فنیقی ناوگان یونانی را که در شکاف نفوذ کرده بود و خواستار تازش از پشت به ناوگان ایران را داشت شکست بسیار ارزنده و سختی داد. با این همه هنوز چهره این بانو پر رمزو راز مانده است. هر چند که پس از شناخت فرمانروایی هخامنشیان و چگونگی اداره ارتش و ساتراپیهای ان این پرسش ها خود بخود از میان می روند .ایران در دوران هخامنشی گستره ای فراوان یافته بود و یکی از ساتراپهای (ایالتهای) ارزشمند در مرز با یونان کاریه به مرکزیت هالیکار ناسوس بود این ساتراپ شاهانش خود را ایرانی می دانستند و هرگز زیر بار یونان نرفتند ولی مردمان شهر بیشتر بازرگانان و کشاورزان کوچیده (مهاجر) یونانی بودند.


نامداری آرتمیس در همه دوران ها دنباله داشت و از این روی در دوره ساسانی و اسلامی نام بسیاری از دختران دربار هر چند فرمانروایان سلجوقی آرتمیس بود و شاهان میهن دوست همچون ملکشاه سلجوقی جلال الدین خوارزم و شاه عباس او را بسیار دوست می داشتند. و پیش از اسلام نیز که گفتنش نیاز نیست که چه بسا نام بسیاری از دختران ایرانی آرتمیس بود.


ملکه آرتمیس در سال 480 پیش از میلاد با سیسد فرمانده و ناوران مشهور ایرانی در نبرد سالامیس و ترموپیل باشنده بود و چون تنها زن فرمانده ارتش ایران در گستره ی جنگ بود و ایرانیان بیننده ی دلاوری بانوی زیبای ارتش خویش بودند به جوش و خروش درآمده و دلیرانه میجنگیدند تا مبادا به بانو زیان و زخم رسد. به ویژه دو گردان پاسدارندۀ جان بانو که از سپاه جاویدان بودند آنچنان دلاوری کردندکه ملکه نیز شگفت زده گشته بود. و این دلاوری شوند دوست داشتنی بودن وی تا زمان امروز نیز گشته است.


آرتمیس افزون بر دلیری و زیبایی دارای دانش بسیار در زمینۀ جنگ بود. به ویژه در زمینه نبرد ناوگان های جنگی و به باور تیمستوکل زمامدار اتنی دشمن ایران (در هنگام لشکر کشی خشایار شاه)؛ ارتمیس یکی از برجسته ترین دریا سالاران جهان بوده که دشمن دیرینه یونانیان بوده و به اندازه ای که یونانیان از وی می ترسیدند از دیگر فرماندهان ایرانی نمی ترسیدند.


آرتمیس یا آرتمیز در چم(معنی) راست گفتار بزرگ فرمانده بزرگ نیروی دریایی خشایارشا در جنگ یونانیان بود که با خردمندی و کارآمدی بی همتای وی نیروی دریایی و رزمناوهای تریوم و سدها (صدها) ناو نبرد و ناو ناوچه را رهبری کرد و با فرماندهی درست و بایسته خویش ‌سپاه یونان را در هم شکست. این زن فرمانده از رایزنان جنگی خشایارشا نیز بود.

آرتمیس چهره ای شگفت انگیز در تاریخ ایران باستان است و شاید گزافه نگفته باشیم در تاریخ سر تا سر جهان می باشد. او نخستین بانویی است که در جایگاه فرماندهی نیرومند ترین نیروی دریایی جهان و هموند (عضو) شورای عالی دفاعی و وزارت جنگ و وزارت دفاع هخامنشیان و همچنین فرماندهی سپاه باختری (غربی) ایران جای گرفته در کاریه انجام خویشکاری (وظیفه) می کرد.