جشن ها، آیین ها و گاهشمارهای باستانی

^{جشن فروردین}

^{واژه فروردین با واژه اوستایی فرَوَشی و واژه های پهلوی فرَوَهر یا فرَوَهر پیوند دارد این جشن با یاد روان و فرَوَهر پاک درگذشتگان و نیاکان برپا می شود و به همین دلیل بهدینان در این روز برای انجام مراسم و شادی روان و فرَوَهر درگذشتگان خود ره آرامگاه می روند. این روز برابر با نوزدهمین روز ماه است که در فرودین ماه زرتشتیان این روز را فرودُگ نیز می نامند.}

^{جشن اَردیبهشتگان}

^{نماد مادی اردیبهشت امشاسپند، آتش است. زرتشتیان در این روز به درمهر یا آتشکده می روند و در برابر نور، با خواندن اَردیبهشت یشت، اهورامزدا را می ستایند.}

^{جشن خُوردادگان}

^{نماد مادی خرداد امشاسپند، آب است. نیاکان ما، در این روز به سرچشمه ها و رودخانه ها و کنار دریاها می رفتند و نیایش خداوند را به جا می آورند.}

^{جشن تیرگان}

^{ایزد باران، تیر/ تیشتر نام دارد و جشن تیرگان یکی از مهم ترین جشن های ماهیانه است. بر پایه ی بیشتر منابع تاریخی، این جشن به یاد تیراندازی آرش کمانگیر برگزار می شود. از آیین های این جشن، شادمانه آب پاشیدن بر روی یکدیگر و بستن هفت رنگ به نام تیروباد است. بهدینان این بندی را که مانند رنگین کمان هفت رنگ دارد، به یاد تیر و کمان و آرش، در روز تیر به مچ دست هایشان می بندند و ده روز بعد، در روز باد، آن را باز می کنند و به باد می سپارند.}

^{جشن اَمُردادگان}

^{درباره ی چگونگی برگزاری این جشن در روزگار گذشته، آگاهی چندانی نداریم. چون امشاسپند اَمرداد نگهبان گیاهان است، شاید ایرانیان باستان در این روز به دامان طبیعت می رفتند و به نیایش اهورامزدا می پرداختند}

^{جشن شهریورگان}

^{شهریور امشاسپند، نگهبان فلزات است. در این روز از مردان قدردانی می شده که پس از هزاران سال چندیست که این روز را "روز پدر" هم خواندند}

^{جشن مهرگان}

^{این جشن را شاید بتوان مهم ترین جشن ماهانه زرتشتیان دانست. در گذشته مدت این جشن شش روز بوده است؛ ار روز مهر آغاز می شد و تا روز رام ادامه داشت. روز مهر را مهرگان عامه و روز رام را مهرگان خاصه می نامیدند. امروز برخی از بهدینان یزد این جشن را ۵ روز برگزار می کنند. این جشن یادآور پیروزی فریدون بر ضحاک است.}

^{جشن آبانگان}

^{این جشن ویژه گرامی داشت ایزد نگهبان آب ها است. در این روز بهدینان به کنار آب روان می روند و در بزرگداشت مقام این ایزد که یکی از مهم ترین جلوه های اهورامزدا است آبان یشت یا آبزور می خوانند و اهورامزدا و آفریده های نیک او را می ستایند.}

^{جشن آذرگان}

^{آذر، ایزد آتش است. در این جشن زرتشتیان به آتشکده و آدریان می روند و با خواندن "آتش نیایش" که بخشی از خرده اوستا است، جشن آذرگان را گرامی می دارند.}

^{جشن دیگان}

^{دی از واژه اوستایی دثوش به معنی آفریدگار گرفته شده است. . در هر ماه سال چهار روز اورمزد، دی به آذر، دی به مهر و دی به دین، به نام آفریدگار نامیده شده است. که هر ماه چهار روز "دی" به فاصله ۷-۸ روز نام گذاری شده که برای تمیز دادن آن ها هر یک را به نام روز بعدش خواندند مانند؛ "دی به آذر"، "دی به مهر" و "دی به دین"، که در ماه دی این سه روز را به اضافه روز نخست که "اومزد" روز به نام آفریدگار نامیده شده است را جشن می گیرند.}

^{در ماه دی روز نخست یعنی روز "اورمزد" از دی ماه را "خرم روز" نیز می نامیدند. در نوشته های تاریخی درباره این جشن آمده است: از آنجایی که ایرانیان خداوند را برترینِ پادشاهان می دانشتند، در ایران باستان در روز جشن دیگان، پادشاه تخت را رها می کرد و با جامعه ی سپید و بر فرشی سپید در میان مردم می نشست و با ایشان غذا می خورد و به رسیدگی کارهای ایشان می پرداخت. که در این چهار روز استراحت می کردند.}

^{جشن بهمنگان}

^{این جشن را بَهمَنجه هم نامیده اند که صورت دیگر بهمنگان است. از شیوه ی برگزاری این جشن در روزگار باستان، آگاهی چندانی نداریم. تاریخ نگاران، پوشیدن پوشاک نو و پختن آشی به نام آش بهمنجه را از آیین های این جشن دانسته اند.}

^{جشن اسفندگان}

^{این جشن برای بزرگداشت امشاسپند سپندارمذ، نگهبان زمین و زنان درستکار و پاکدامن برگزار می شود. زن نیز مانند زمین، نماد باروری و افزایندگی است. از این رو این جشن برای ارج نهادن به جایگاه زنان و مادران برپا می شود و ابوریحان بیرونی از این جشن به نام مزدگیران یاد کرده که جشن ویژه زنان بوده است و در آن مردان هدیه می دادند.}